Depresja nastolatków
Depresja to nie tylko zły nastrój i melancholia. W grupie młodych ludzi depresja jest bardzo poważnym problemem, ma wpływ na każdy aspekt życia nastolatka. Nie leczona; doprowadza do problemów w domu, w szkole, do nadużywania narkotyków i alkoholu. Powoduje wstręt do siebie, a nawet dochodzi do nieodwracalnych tragedii jak przemoc czy samobójstwo.
Depresję u młodzieży można leczyć z sukcesem, o ile dopilnują rodzice, nauczyciele lub przyjaciele. Istnieje wiele sposobów, które można zrobić by pomóc choremu dziecku… ale najpierw należy zrozumieć depresję nastolatka.
Przyczyny depresji:
- predyspozycje genetyczne;
- zaburzenia hormonalne;
- zaburzenia funkcjonowania mózgu;
- zmiany dotyczące sposobu myślenia – negatywny obraz własnej osoby, niska samoocena, widzenie teraźniejszości i przyszłości w „ciemnych barwach”;
- wyuczona bezradność;
- traumatyczne wydarzenia życiowe – nagła śmierć, niepowodzenie, choroba w rodzinie, rozstanie rodziców, zawód miłosny, molestowanie seksualne.
Typowe objawy depresji:
- drażliwość, agresja, wściekłość, chęć „dołożenia innym”;
- smutek, bezradność, gniew wrogość, płacz;
- wycofanie się z życia przyjaciół, rodziny;
- utrata zainteresowań i przeżywania przyjemności;
- zaburzenia apetytu i/ lub zmiana masy ciała minimum 5% w ciągu miesiąca;
- zaburzenia snu (bezsenność lub nadmierna senność);
- pobudzenie lub spowolnienie psychoruchowe;
- męczliwość, brak entuzjazmu, motywacji, zmęczenie, brak energii;
- niska samoocena i poczucie winy;
- zaburzenia koncentracji uwagi;
- brak dbałości o wygląd;
- myśli o śmierci i/lub samobójcze.
Do rozpoznania epizodu depresyjnego trzeba stwierdzić występowanie co najmniej 5 z podanych objawów, bez żadnej przyczyny somatycznej, przez okres nie krótszy niż 2 tygodnie.
Depresja okresu młodzieńczego może przyjmować postać:
- apatyczno – abuliczną charakteryzującą się zaniedbaniami wyglądu zewnętrznego, unikaniem kontaktu społecznego, izolacją oraz brakiem jakiejkolwiek celowej aktywności;
- rezygnacyjną przejawiającą się poczuciem pustki egzystencjalnej, brakiem sensu życia, zainteresowań, chęcią zakończenia cierpienia i próbami samobójczymi;
- buntowniczą przejawiającą się nadmiarem energii w formie wybuchów złości, kłótliwością, ostentacyjnego lub biernego sprzeciwiania się ustalonym normom społecznym w domu
i w szkole;
- labilną, która jest najtrudniejszym do rozpoznania rodzajem depresji, ponieważ przejawia się częstą w okresie dorastania zmiennością emocjonalną, z okresami buntu, kończącymi się nasilonym poczuciem winy i żalu.
Depresje u nastolatków mogą prowadzić do:
- Problemów w szkole.
- Ucieczek z domu.
- Odurzania się.
- Niskiej samooceny, identyfikowania się z brzydotą, wstrętu do siebie, poczucia niegodności.
- Anoreksji lub bulimii.
- Uzależnienia od internetu.
- Samouszkodzeń: cięcia, podpalenia, inne samookaleczenia.
- Lekkomyślnych, ryzykownych zachowań typu: jazda poza kontrolą, picie dużej ilości
alkoholu, branie dużych dawek narkotyku, niebezpieczny seks.
Masz powody, aby przypuszczać, że z twoim dzieckiem dzieje się coś złego?
Nie bagatelizuj problemu, reaguj od razu!
Szukaj okazji do rozmowy
To bardzo ważne, by syn czy córka mogli dać upust swoim tłumionym lękom i smutkom. Lepiej jednak nie zasypuj pociechy gradem pytań. Raczej powiedz: „Widzę, że jest ci ciężko, porozmawiajmy, zaradzimy kłopotom”. Pod wpływem łagodnej perswazji dziecko łatwiej się przed tobą otworzy.
Bądź wyrozumiała
Nie zarzucaj dziecku lenistwa, słabego charakteru czy złej woli. Pamiętaj, ono i bez tego czuje się winne, słabe, bezwartościowe. Twoje krytyczne uwagi, zamiast je zmobilizować, tylko dodatkowo je zdołują i pogłębią poczucie winy i beznadziejności.
Nie dawaj gotowych recept
Unikaj zwłaszcza ogólnikowych rad w rodzaju: „Weź się w garść”. Zrezygnuj również z bagatelizowania problemów i mówienia np.: „Przesadzasz, coś ci się ubzdurało, nie ma się co zamartwiać”. Do pogrążonego w depresji nastolatka takie argumenty nie trafią. Mogą nawet zaszkodzić, bo dziecko nie będzie w stanie z nich skorzystać i poczuje się jeszcze gorzej.
Nie wyolbrzymiaj problemów
Bez względu na to, czy nastolatek ma kłopoty w szkole, z rówieśnikami czy z samym sobą, ważne, by dojrzał światełko w tunelu. Nie strasz, że np. zawali rok, jeśli natychmiast nie przyłoży się na serio do nauki. Tłumacz, że trudne sytuacje zdarzają każdemu. Małymi kroczkami większość problemów zwykle udaje się rozwiązać i wtedy życie znowu nabiera barw.
Kiedy potrzebny jest specjalista?
Mija drugi, trzeci tydzień, a stan dziecka nie poprawia się ani trochę? Dłużej już nie próbuj działać sama. Koniecznie wybierz się z nastolatkiem do psychologa lub psychiatry dziecięcego. To specjaliści, którzy najlepiej znają się na depresji. Pamiętaj, z wizytą nie wolno zwlekać, bo konsekwencje nieleczonej depresji bywają tragiczne.
Przydatne adresy:
- Poradnia Zdrowia Psychicznego Dla Dzieci
Katowice ul. Witosa 21 tel. (032)204 80 13
-
Poradnia Zdrowia Psychicznego Dla Dzieci I Młodzieży
Katowice ul. Lompy 16 tel. (032) 255 28 54
Opracowała: Małgorzata Owca
