Józef Lompa – krzewiciel polskości na pruskim Śląsku – patronem naszej szkoły.
Józef Lompa (pseudonim A. Mieczynski) urodził się 29.06.1797 w Oleśnie, w zasiedziałej tu od pokoleń śląskiej rodzinie. Ojciec Michał, krawiec z zawodu, prowadził mały sklepik handlując warzywami, korzeniami i tabaką. Matka Józefa była córką kowala z Dobrodzienia.
Mając 6 lat zaczyna naukę w katolickiej szkole elementarnej. Równocześnie pobiera naukę rysunku u francuskiego oficera, kwaterującego w jego rodzinnym domu (czas wojen napoleońskich). Ujawnia tez zdolności muzyczne, które rozwija pod kierunkiem profesora gimnazjum we Wrocławiu Feliksa Prudło. Uczy się gry na klawikordzie.
W 1811 wstępuje do opolskiego gimnazjum, jednakże zbyt wysokie czesne uniemożliwia dalszą naukę. Za namową siostry mieszkającej w Wieluniu wstępuje do szkoły Pijarów przy klasztorze Reformatorów. Pobyt w szkole ma odpracowywać jako organista klasztorny. Ale życie za murami klasztoru nie odpowiada młodemu Lompie… Bez wiedzy rodziców opuszcza klasztor, za co zostaje ukarany przez ojca
odmową dalszego utrzymania. Józef ima się różnej pracy: jest kancelistą, dorabia jako skrzypek w kapeli przygrywającej do tańca w karczmie, w końcu zostaje nauczycielem domowym. To zajęcie bardzo mu odpowiada, toteż mając 18 lat, w 1815r. wstępuje do Katolickiego Seminarium Nauczycielskiego we Wrocławiu, które kończy po 2 latach z tytułem nauczyciela szkoły elementarnej. We Wrocławiu uczył się min. anatomii, etyki, matematyki, gry na organach, poznawał nauki przyrodnicze. ową dalszego utrzymania.
Pierwszą pracę podejmuje w Cieszynie, z której ze względu na trudne warunki bytowe, szybko rezygnuje. Drugą pracę podejmuje w Łomnicy koło Olesna, ale tu też długo nie zagrzewa miejsca. Tutaj też poznaje swą przyszłą żonę. W wieku 21 lat ożenił się z Marią Bensiówną, z którą zamieszkał w Lublińcu. W 1819 roku Państwo Lompa przeprowadzili się do Lubszy, gdzie Józef objął stanowisko pisarza gminnego, organisty i nauczyciela. Tam też spędził ponad 30 lat swojego życia.
W 1820 roku wybudował w Lubszy szkołę, gdzie sam uczył 250 dzieci (budynek istnieje do dzisiaj). Obok założył ogród botaniczny, w którym posadził 200 drzew owocowych i 300 gatunków innych roślin. Przy każdej wbił tabliczkę z nazwą, w języku polskim, niemieckim i po łacinie. Tutaj przeprowadził też remont kościoła. Kupił nowy zegar na wieżę, którą podwyższono o 7 łokci. Za jego sprawą sprowadzono do Lubszy nowe organy i siedem obrazów. Mimo tak wielkich starań, a może właśnie dlatego, nie był w Lubszy mile widziany. Miał przeciwnika w osobie ówczesnego proboszcza parafii.
W czasie pobytu w Lubszy zaczął tłumaczyć i wydawać książki. W 1821 roku wydał „Krótkie wyobrażenie historyi Szląska dla szkół elementarnych”. Był to pierwszy podręcznik o historii Śląska. Następnie w 1833 roku w Gliwicach ukazały się jego „Pieśni nabożne” i „Zbiór pieśni na Boże Ciało”. Były to pierwsze zbiory pieśni kościelnych na Śląsku.
Był tłumaczem przysięgłym języków polskiego, czeskiego i niemieckiego w czasie regulacji granic śląsko-polskich. Ks. Jakub Falkowski, założyciel instytutu głuchoniemych w Warszawie, chciał w roku 1829 zatrudnić Lompę w zakładanej właśnie szkole dla ociemniałych w Częstochowie, czemu stanęło na przeszkodzie powstanie.
Od 1840 roku, niemalże rokrocznie wydawał kolejne utwory. Pisał dzieła o charakterze historycznym i etnograficznym, głównie poświęcone historii Śląska i śląskich miast. Był też autorem podręczników rolniczych i zbiorów wierszy. Założył Towarzystwo Pracujących dla Oświaty Ludu Śląskiego, które utworzyło czytelnie w Bytomiu, Lublińcu, Woźnikach, Rybniku i Mysłowicach. Był również członkiem wielu towarzystw naukowych i rolniczych. Lompa mówił o sobie: „Wysilałem się w Lubszy dla dobra powszechnego na wszystkie strony”. Lecz większość jego starań szła na marne. W 1836 roku umarła jego żona osierocając sześcioro dzieci, a rok później pierworodny syn.
W 1837 Lompa ożenił się ponownie z córką nauczyciela i organisty z Lubszy – Weroniką Grzegorz, z którą ma kolejnych siedmioro dzieci. Mimo, że Lompa pisał wiele książek nie wiodło mu się najlepiej. Oskarżono go o pijaństwo, buntowanie chłopów i próżność. W 1850 roku utracił pracę organisty i nauczyciela. Była to oznaka niezadowolenia władz z jego propolskich poglądów. Jednym z zagorzałych przeciwników Lompy był nawet sam książę Guido Henckel von Donnersmarck.
Rok po tych wydarzeniach przeprowadził się do Woźnik. Tam spędził swoje ostatnie lata życia, poświęcając się pisaniu książek. Nadal utrzymywał kontakty z różnymi naukowcami i pisarzami. W latach 1845-1846 współpracował z „Tygodnikiem Polskim dla Włościan”. Następnie w latach 1848 – 1849 był współredaktorem „Dziennika Górnośląskiego”, który ukazywał się w Bytomiu. W tym samym czasie redagował również „Telegraf Górnośląski”. Pismo ukazywało się w jego rodzinnym Oleśnie. W latach 1849 -1853 pisał dla „Szkoły polskiej”. W publikacjach prasowych często występował pod pseudonimem A. Mieczyński. Niestety, jego sytuacja finansowa była naprawdę zła. Z czasem, z braku pieniędzy musiał sprzedawać papier, na którym znajdowały się jego cenne rękopisy. Od 1860 roku zdrowie Lompy uległo pogorszeniu.
Zmarł 29 marca 1863 roku, w nędzy i ubóstwie. Został pochowany na cmentarzu w Woźnikach przy kościele św. Walentego. Józef Lompa był dobrym człowiekiem. Pomagał chłopom w pisaniu listów do urzędów. W swoich artykułach domagał się nauki języka polskiego i historii Polski w szkołach. Chciał również polskich bibliotek dla wsi. Starał się nauczyć ludzi dobrej uprawy roli i oszczędności.
Lompa odegrał ogromną rolę dla polskości na Śląsku. Przyczynił się do utrzymania języka polskiego i obyczajów polskich w regionie. Chciał zapobiec zniszczeniu wielu dawnych pieśni i opowiadań ludu. Był zbieraczem zabytków literackich. Napisał około 191 baśni i legend śląskich. Należał też do czołowych działaczy podczas Wiosny Ludów. Swoją pracowitością przyczynił się do popularyzowania wiedzy o Śląsku w Polsce. To spod jego pióra wyszły pierwsze obszerniejsze opisy śląskich miast, jakie ukazały się w polskiej prasie.
Szkoła w Lubszy, w której uczył Lompa
